Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Santri Kudu Ngajeni Guru lan Tiyang Sepuh

Naskah khutbah Jumat meniko njelasaken babakan pentinge dados ngajeni guru lan tiyang sepuh, kranten saking meniko saget ndadosaken santri pikantuk rido lan keberkahan.
 

Khutbah I:
 

اَلْحَمْدُ للّٰه الَّذِيْ أَرْسَلَ رَسُوْلَهُ بِالْهُدَى وَدِيْنِ الْحَـقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّيْنِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُوْنَ ، أَشْهَدُ أَنْ لَا اله إِلاَّ اللّٰه وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُوْلُ اللّٰه ، اللّهُمَّ صَلِّ و سَلِّمْ وَبارِكْ عَلَى سَيِّدِنا مُحَمّدٍ وَعَلَى الِه وَأصْحابِهِ وَالتَّابِعينَ بِإحْسانِ إلَى يَوْمِ الدِّين
 

أَمَّا بَعْدُ: فَيَاأيُّهَا الإِخْوَان، أوْصُيْكُمْ وَ نَفْسِيْ بِتَقْوَى اللهِ وَطَاعَتِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنْ، قَالَ اللهُ تَعَالىَ فِي اْلقُرْانِ اْلكَرِيمْ: أَعُوْذُ بِاللهِ مِنَ الَّشيْطَانِ الرَّجِيْم، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمْ: يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا قِيْلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوْا فِى الْمَجٰلِسِ فَافْسَحُوْا يَفْسَحِ اللّٰهُ لَكُمْۚ وَاِذَا قِيْلَ انْشُزُوْا فَانْشُزُوْا يَرْفَعِ اللّٰهُ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مِنْكُمْۙ وَالَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ دَرَجٰتٍۗ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ

 

Ma’asyiral Muslimin Rahimakumullah
 

Monggo kito ningkataken takwo dumateng Gusti Allah kanti ngelampahi sedoyo perintahipun lan nebihi sedoyo awisanipun ing panggenan pundi kimawon. Kito kedah semangat anggenipun nindaaken sedoyo perkawis ingkang dipun ajaraken kaliyan Kanjeng Nabi. Ampun ngantos kito anggur-angguran mboten manfaataken wekdal ingkang sampun diparingaken kito sedoyo. Padahal pati soyo parek lan kito kedah cekelan netepi agomo Islam. Gusti Allah dawuh wonten surat Ali Imran, 102:
 

يَا اَيُّهَا الَّذِيْنَ آمَنُوْا اتَّقُوْا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوْتُنَّ إِلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُوْنَ
 

Artosipun: Hei wongkang podo iman, takwoho siro kabeh marang Gusti Allah kanti saktemene takwo, lan ojo mati kejobo netepi Islam. 
 

Takwo dumateng Gusti Allah kedah dipun tenani ngantos ajal dumugi, misale kito kedah ningkataken amal ibadah kesaenan, taqarrub marang Gusti Allah, tumindak becik marang tiyang lintu, ngajeni guru lan tiyang sepuh. Sehinggo pagesangan kito soyo berkah lan pikantuk rido guru lan tiyang sepuh.
 

Jamaah Jumat Ingkang Minulyo
 

Pangkate guru lan tiyang sepuh niku mulyo wonten ngersane Gusti Allah. Setunggale dawuh ingkang dipun kutip saking Lubabul Hadis, njelasaken kemuliaane guru nggih meniko:

مَنْ أكْرَمَ عَالِمًا فَقَدْ أكْرَمَنِي، ومَنْ أكرَمَنِي فَقَدْ أكرَمَ اللهَ، ومَنْ أكرَمَ اللهَ فَمَأوَاهُ الجَنَّةَ
 

Artosipun: Sopo wonge mulyakno tiyang alim (guru), mongko temen mulyakno ingsun, sopo mulyakno ingsun, mongko temen mulyakno Gusti Allah, sopo mulyakno Gusti Allah, mongko manggon ing suwargo (Lubabul Hadis)
 

Tegese, sinten kimawon ingkang dados murid, dados santri, mongko wajib ngajeni lan hurmat marang gurune. Amergi guru niku tiyang alim ingkang pangkate mulyo mungguh Kanjeng Nabi lan mulyo wonten ngersane Gusti Allah.
 

Lajeng kemulyaane tiyang sepuh dipun dawuhaken ing hadis:
 

رِضَا اللَّهِ فِـيْ رِضَا الْوَالِدَيْـنِ، وَ سَخَطُ اللَّهِ فِـيْ سَخَطِ الْوَالِدَيْنِ
 

Artosipun: Ridone Gusti Allah niku ingdalem ridone tiyang sepuh, lan bendune Gusti Allah niku ingdalem bendune tiyang sepuh kaleh (HR. Tirmidzi)
 

Penjelasane hadis meniko mekaten, ridone tiyang sepuh niku dados sebab ridone Gusti Allah, sehinggo duso saget diapuro. Tentune kedah agawe bagus, ngajeni, njogo perasaane tiyang sepuh. Ampun ngantos tiyang sepuh bendu marang kito. Sebab menawi bendu, mongko kito kesababan dipun benduni kaliyan Gusti Allah.
 

Hadirin Ingkang Bahagio
 

Poro santri wajib hormat lan ngajeni guru sebab Kanjeng Nabi Muhammad niku guru sejati ingkang nyontohi tindak lampah sae lan mulyo, telaten ngajar lan ngormati tiyang lintu. Nopo maleh nalikane Kanjeng Nabi dados guru ingkang ndidik babakan ilmu agomo dateng poro sohabate. Kanjeng Nabi nate dawuh:
 

كُوْنـُـوْا رَبَّانِيِّـْينَ حُلَمَاءَ فُقَهَاءَ وَيُقَالُ اَلرَّبَّانِيُّ الَّذِى يُــرَبِــّى النَّاسَ بِصِغَارِ اْلعِلْمِ قَبْلَ كِبَارِهِ   
 

Artosipun: Podo dadiyo pendidik ingkang aris, paham agomo, Dipun wastani pendidik sebabe ndidik kelawan ilmu dasar sakderenge ilmu ingkang duwur.
 

Pramilo, kito sedoyo ingkang dados murid kedah ngajeni guru lan tiyang sepuh. Langkung-langkung tiyang sepuh ngajari kito awit alit ngantos baligh. Tiyang sepuh kados mekaten pangkate luweh mulyo kranten ngerangkep dados guru. 
 

Monggo kito nyuwun pitulung marang Gusti Allah supados dipun lebetaken dados murid, santri, anak ingkang berbakti, hormat lan ngajeni guru ugi tiyang sepah. Sehinggo kito pikantuk rido lan berkah. Amiin.
 

أَعُوْذُ بِاللهِ مِنَ الَّشيْطَانِ الرَّجِيْم، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمْ لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُـوْلِ اللَّهِ أسْـوَةٌ حَسَـنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوْااللَّهَ وَاليَوْمَ الآخِرَ وَذَكَرَاللَّهَ كَثِيْرًا
 

بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِيْ الْقُرْأَنِ الْكَرِيْمِ، وَنَفَعَنِيْ وَإِيَّاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ الْأَيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ، وَتَقَبَّلَ اللهُ مِنِّيْ وَمِنْكُمْ تِلاَوَتَهُ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمِ، وَاسْتَغْفِرُوْهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ

 

Khutbah II:
 

اَلحَمْدُ للهِ حَمْدًا كَمَا اَمَرَ. وَأَشْهَدُ اَنْ لَّا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ إِرغَامًا لِمَنْ جَحَدَ بِهِ وَكَفَرَ وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ سَيِّدُ الخَلاَئِقِ وَالبَشَرِ. اَللَّهُمُّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اَلِهِ وَصَحْبِهِ مَا اتَّصَلَتْ عَيْنٌ بِنَظَرٍ وَاُذُنٌ بِخَبَرٍ ,
 

أَمَّا بَعْدُ: فَيَاعِبادَ الله إِتَّقُوْا اللهَ تَعَالَى وَذَرُوْا الفَوَاخِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بطَنَ وَحَافِظُوْا عَلَى الطَّاعَةِ وَخُضُوْرِ الجُمُعَةِ وَالجَمَاعَةِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللهَ أَمَرَكُمْ بِأَمْرٍ بَدَأَ  فِيْهِ بِنَفْسِهِ وَثَنَّى بِمَلاَئِكَةِ المُسَبِّحَةِ بِقُدْسِهِ، فَقَالَ تَعَالىَ وَلَمْ يَزَلْ قَائِلاً عَلِيْمًا إِنَّ اللهَ وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلَى النَّبِيِّ يَااَيَّهَا الَّذِيْنَ أَمَنُوْا صَلُّوْا عَلَيْهِ وِسَلِّمُوْا تَسْلِيْمًا. اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى أَلِهِ وَصَحْبِهِ أَجمَعِيْنَ, اَللَّهُمَّ وَارْضَ عَنِ الخُلَفَاءِ الرَّاشِدِيْنَ الَّذِيْنَ قَضَوْا بِالحَقِّ وَكَانُوْا بِهِ يَعْدِلُوْنَ سَادَاتِنَا أَبِى بَكْرٍ وَعُمَرَ وَعُثْمَانَ وَعَلِيٍّ وَعَنْ سَائِرِ أَصْحَابِ نَبِيِّكَ أَجْمَعِيْنَ وَعَنِ التَّابِعِيْنَ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانِ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ
 

اللَهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُسْلِمِيْنَ وَالمُسلِمَاتِ وَالمُؤْمِنِينَ وَالمُؤْمِنَاتِ اَلأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَاتِ. اَللَّهُمَّ أَعِزَّ الإِسْلاَمَ وَالمُسْلِمِيْنَ وَأَعْلِ كَلِمَتَكَ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ, اَللَّهُمَّ انْصُرْ مَنْ نَصَرَ الدِّيْنَ وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَ المُسْلِمِيْنَ. اَللَّهُمَّ اَمِنَّا فِى دُوْرِنَا وَأَصْلِحْ وُلاَةَ أُمَوْرِنَا وَاجْعَلِ اللَّهُمَّ وِلاَيَتَنَا فِمَنْ خَافَكَ وَاتَّقَاكَ. اَللَّهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا الغَلاَءَ وَالوَبَاءَ والرِّبَا وَالزِّنَا وَالزَّلاَزِلَ وَالْمِحَنَ وَسُوْءَ الفِتَنِ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ عَنْ بِلَدِنَا هَذَا خَاصَّةً وَعَنْ سَائِرِ بِلاَدِ المُسلِمِينَ العَامَّةً يَارَبَّ العَالَمِينَ  رَبَّنَا آَتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآَخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
 

عِبادَ الله ! إِنَّ اللهَ يَأمُرُ بِالعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيْتَاءِ ذِى القُربَى وَيَنْهَى عَنِ الفَخْشَاءِ وَالمُنْكَرِ وَالبَغْيِ يَعِظُكُم لَعَلَّكُم تَذَكَّرُوْنَ, فَاذْكُرُوْا اللهَ العَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ اشْكُرُوْهُ عَلَى نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَاسْأَلُوْهُ مِنْ فَضْلِهِ يُعْطِكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ أَكبَرُ


https://jatim.nu.or.id/khutbah/khutbah-jumat-bahasa-jawa-santri-kudu-ngajeni-guru-lan-tiyang-sepuh-LA2eA